KARŞI CİNSTEN DOKTORA TEDAVİ OLMAK ve TEDAVİ ESNASINDA AVRET YERLERİN AÇILMASI
Günümüzde sıklıkla sorulan sorulardan birisi de özellikle müslüman bir bayanın, erkek doktora tedavi olmasının hükmü meselesidir. Aslında aynı durum, erkek hastanın bayan doktora tedavi olması durumu ile de ilgilidir. Konuya ilişkin şahsî bir görüş ortaya koymak yerine doğrudan bu konuyu ele alan ve aynı sonucu ifade eden iki fetvayı nakletmekle yetineceğim.
Meseleye geçmeden önce uluslararası ve ulusal ölçekte fetva kurullarına ilişkin bir bilgi verelim:
Çağdaş fıkıh problemleri konusunda görüş belirten kurumlar arasından iki tanesi uluslararası ölçekte olup dünya çapında takip edilmektedir. Bunların ilki ülkemizin de üye olduğu İslam Konferansı Teşkilatına (Munazzametül-mütemeril-İslamî), diğeri ise Dünya İslam Birliğine (Râbıtatül-âlemil-İslamî) bağlı "İslam Fıkıh Konseyidir. (Mecmau'l-fıkhi'l-İslâmî)
Ülkemizde fetva konusunda bireysel veya sivil kurullar şeklinde çeşitli faaliyetler olmakla birlikte bu konuda en yetkin ve muteber kurum Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu'dur.
Şimdi meseleye geçebiliriz:
Dünya İslam Birliğine (Râbıta) bağlı İslam Fıkıh Konseyi 1 Ocak 1995 yılında Mekkede yaptığı 14. Dönem toplantısında, İslam konferansı teşkilatına bağlı İslam fıkıh konseyinin görüşünü de dikkate almak suretiyle şu kararı yayınlamıştır:
***
1. Dindeki genel kural, kadının erkeğe karşı, erkeğin kadına karşı, kadının kadına ve erkeğin de erkeğe karşı avret mahallini açmasının caiz olmamasıdır.
2. Dünya İslam birliğine bağlı İslam fıkıh konseyi, İslam konferansı teşkilatına bağlı islam fıkıh konseyinin şu kararını aynen benimsemektedir:
a) Müslüman ve alanında uzman bir bayan doktorun bulunması halinde hasta olan kadının avret mahallini başkasının değil bayan doktorun açması [tedaviyi onun yapması] gerekir.
b) Bu mümkün olmadığı takdirde Müslüman olmayan bayan doktor bunu yapar.
c) Bu da mümkün olmadığı takdirde Müslüman erkek doktor bunu yapar.
d) Müslüman erkek doktorun da bulunmaması halinde gayri müslim erkek doktor bunu yapabilir.
Doktor, tedavi edilecek bayanın bedeninden avret bölgeyi ancak hastalığın teşhis ve tedavisinin gerektirdiği ölçüde açabilir, bunun ötesine geçemez. Doktorun bunu yaparken imkân ölçüsünde bakışlarına hâkim olması, halvetten kaçınmak için tedavinin kadının mahremi, kocası veya güvenilir bir bayan yanında gerçekleştirilmesi gerekir.
3. Bütün bu süreçlerde doktorun yanında ancak âcil ihtiyacın gerektirdiği kimseler bulunabilir. Doktorun, tedavi sürecinde muttali olduğu gizli durumları deşifre etmemesi gerekir.
(Kararatü'l-mecmai'l-fıkhiyyi'l-İslâmî, s. 281-282)
***
Din İşleri Yüksek Kurulunun konu ile ilgili fetvası ise şöyledir:
"Tedavi ihtiyacı gibi zaruri durumlarda, -gerektiğinde- hastanın bedeninin mahrem yerlerine, tedavi işlemini yapan kimselerin bakması ve dokunması caizdir. Mahrem yerlerini açmak durumunda olan hastaların, imkânlar ölçüsünde öncelikle hemcinsi olan sağlık personelini tercih etmeleri gerekir (Kâsânî, Bedâi, V, 124). Buna imkân bulunmaması halinde ise bu konuda cinsiyet farkı dikkate alınmaz. Çünkü Zaruretler, sakıncalı olan şeyleri mubah kılar. (Zeylaî, Tebyîn, VI, 17; Mecelle, md. 21). Bununla birlikte, tedavi eden doktorun da harama bakma izninin zarurete mebni olduğunu unutmaması gerekir."
https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-...et-mahallini-acmasinda-bir-sakinca-var-midir-
***
Her iki fetvadan biri doğrudan diğeri dolaylı iki husus anlaşılmaktadır:
1. İmkân ölçüsünde herkes kendi hemcinsine tedavi olmalıdır. Karşı cinsten bir doktora tedavi olmak ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda söz konusu olabilir.
"İmkân ölçüsünde" ifadesinin farklı uzanımları söz konusu olabilir. Buna göre tedaviyi gerçekleştirecek aynı cinsiyette doktorun olmaması, yoğun olması, tecrübesiz olması gibi durumlar da doktorun bulunmaması durumu gibi kabul edilebilir.
2. İslam ümmetinin bayan doktor, bayan hasta bakıcı yetiştirme sorumluluğu bulunmaktadır. Çünkü genel kurala göre "bir vâcibin ancak kendisiyle tamamlandığı şey de vâciptir." Eğer, müslüman bayanın müslüman bayan doktora tedavi olması öncelikli olarak başvurulması gereken yol ise o halde müslüman bayan doktorların ve hasta bakıcıların olması da zorunludur.
(Soner Duman /23.Rebîülâhir.1439/Çarşamba)
https://m.facebook.com/groups/1640469562926185?view=permalink&id=1776712985968508
Günümüzde sıklıkla sorulan sorulardan birisi de özellikle müslüman bir bayanın, erkek doktora tedavi olmasının hükmü meselesidir. Aslında aynı durum, erkek hastanın bayan doktora tedavi olması durumu ile de ilgilidir. Konuya ilişkin şahsî bir görüş ortaya koymak yerine doğrudan bu konuyu ele alan ve aynı sonucu ifade eden iki fetvayı nakletmekle yetineceğim.
Meseleye geçmeden önce uluslararası ve ulusal ölçekte fetva kurullarına ilişkin bir bilgi verelim:
Çağdaş fıkıh problemleri konusunda görüş belirten kurumlar arasından iki tanesi uluslararası ölçekte olup dünya çapında takip edilmektedir. Bunların ilki ülkemizin de üye olduğu İslam Konferansı Teşkilatına (Munazzametül-mütemeril-İslamî), diğeri ise Dünya İslam Birliğine (Râbıtatül-âlemil-İslamî) bağlı "İslam Fıkıh Konseyidir. (Mecmau'l-fıkhi'l-İslâmî)
Ülkemizde fetva konusunda bireysel veya sivil kurullar şeklinde çeşitli faaliyetler olmakla birlikte bu konuda en yetkin ve muteber kurum Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu'dur.
Şimdi meseleye geçebiliriz:
Dünya İslam Birliğine (Râbıta) bağlı İslam Fıkıh Konseyi 1 Ocak 1995 yılında Mekkede yaptığı 14. Dönem toplantısında, İslam konferansı teşkilatına bağlı İslam fıkıh konseyinin görüşünü de dikkate almak suretiyle şu kararı yayınlamıştır:
***
1. Dindeki genel kural, kadının erkeğe karşı, erkeğin kadına karşı, kadının kadına ve erkeğin de erkeğe karşı avret mahallini açmasının caiz olmamasıdır.
2. Dünya İslam birliğine bağlı İslam fıkıh konseyi, İslam konferansı teşkilatına bağlı islam fıkıh konseyinin şu kararını aynen benimsemektedir:
a) Müslüman ve alanında uzman bir bayan doktorun bulunması halinde hasta olan kadının avret mahallini başkasının değil bayan doktorun açması [tedaviyi onun yapması] gerekir.
b) Bu mümkün olmadığı takdirde Müslüman olmayan bayan doktor bunu yapar.
c) Bu da mümkün olmadığı takdirde Müslüman erkek doktor bunu yapar.
d) Müslüman erkek doktorun da bulunmaması halinde gayri müslim erkek doktor bunu yapabilir.
Doktor, tedavi edilecek bayanın bedeninden avret bölgeyi ancak hastalığın teşhis ve tedavisinin gerektirdiği ölçüde açabilir, bunun ötesine geçemez. Doktorun bunu yaparken imkân ölçüsünde bakışlarına hâkim olması, halvetten kaçınmak için tedavinin kadının mahremi, kocası veya güvenilir bir bayan yanında gerçekleştirilmesi gerekir.
3. Bütün bu süreçlerde doktorun yanında ancak âcil ihtiyacın gerektirdiği kimseler bulunabilir. Doktorun, tedavi sürecinde muttali olduğu gizli durumları deşifre etmemesi gerekir.
(Kararatü'l-mecmai'l-fıkhiyyi'l-İslâmî, s. 281-282)
***
Din İşleri Yüksek Kurulunun konu ile ilgili fetvası ise şöyledir:
"Tedavi ihtiyacı gibi zaruri durumlarda, -gerektiğinde- hastanın bedeninin mahrem yerlerine, tedavi işlemini yapan kimselerin bakması ve dokunması caizdir. Mahrem yerlerini açmak durumunda olan hastaların, imkânlar ölçüsünde öncelikle hemcinsi olan sağlık personelini tercih etmeleri gerekir (Kâsânî, Bedâi, V, 124). Buna imkân bulunmaması halinde ise bu konuda cinsiyet farkı dikkate alınmaz. Çünkü Zaruretler, sakıncalı olan şeyleri mubah kılar. (Zeylaî, Tebyîn, VI, 17; Mecelle, md. 21). Bununla birlikte, tedavi eden doktorun da harama bakma izninin zarurete mebni olduğunu unutmaması gerekir."
https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-...et-mahallini-acmasinda-bir-sakinca-var-midir-
***
Her iki fetvadan biri doğrudan diğeri dolaylı iki husus anlaşılmaktadır:
1. İmkân ölçüsünde herkes kendi hemcinsine tedavi olmalıdır. Karşı cinsten bir doktora tedavi olmak ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda söz konusu olabilir.
"İmkân ölçüsünde" ifadesinin farklı uzanımları söz konusu olabilir. Buna göre tedaviyi gerçekleştirecek aynı cinsiyette doktorun olmaması, yoğun olması, tecrübesiz olması gibi durumlar da doktorun bulunmaması durumu gibi kabul edilebilir.
2. İslam ümmetinin bayan doktor, bayan hasta bakıcı yetiştirme sorumluluğu bulunmaktadır. Çünkü genel kurala göre "bir vâcibin ancak kendisiyle tamamlandığı şey de vâciptir." Eğer, müslüman bayanın müslüman bayan doktora tedavi olması öncelikli olarak başvurulması gereken yol ise o halde müslüman bayan doktorların ve hasta bakıcıların olması da zorunludur.
(Soner Duman /23.Rebîülâhir.1439/Çarşamba)
https://m.facebook.com/groups/1640469562926185?view=permalink&id=1776712985968508
