İblis kime denir? İblis ile Şeytan aynı mı?

Futbolcu

Sp Kullanıcı
12 Mar 2017
1,568
840



İnsan görünen bir varlık olmasına karşın onun şeytanî niyetleri, kötülükleri gizliliğini korur. O hâlde şeytan ismini bir cins ismi olarak anlamak gerekir.

Allah'ın rahmetinden ümidi kesilen varlık anlamındaki10 İblis ise, şeytanın, tüm nitelikleriyle müşahhaslaştığı bir ferttir ve aynı zamanda haktan sapmış tüm kötü cinlerin de başıdır. Semavî dinlerde şeytan, Allah'ın emrine isyan eden varlıktır. Bu isyanın neticesinde de kötü adına ne varsa onu temsil eden varlık olarak algılanmıştır. Meselâ, Yahudi geleneğinde şeytan (satan) insanları kandıran, yanıltan, onları kötü yola sevk etmeye çalışan kötülük meleğidir.11 İslâm düşüncesinde kötü ve çirkin davranışlar şeytana, iyi ve güzel davranışlar ise meleğe nispet edilmiştir. Meleğin “iyiliği” çağrıştıran bir varlık olmasına karşın, şeytanın “kötülüğü” anımsatması, varlıktaki dengenin değişik bir yansımasıdır. Şu var ki, varlıkta asıl olan iyilik ve güzelliktir. Şeytanın ve kötünün varlığı ise, aslında, hayrın, iyinin ve rahmetin kavranmasına da bir sebeptir. Bu bakımdan şeytanın simgesel bir değeri vardır. Âyet ve hadislerde de şeytan, kötülüğün sembolü olarak karşımıza çıkmaktadır. Kur'an'da israf ederek saçıp savurmanın şeytan kardeşliği olarak ifade edilmesi,12 içki, kumar, putlar ve fal oklarının şeytanın pis işlerinden olarak tanımlanması,13 Allah'a ve âhiret gününe inanmayıp gösteriş için mallarını insanlara verenlerin şeytanın arkadaşı olarak isimlendirilmesi,14 hapisten çıkan gencin Hz. Yusuf'un hapiste olduğunu hükümdara arz etmeyi unutmasının şeytana bağlanması,15 zenbillerindeki balığın denize düştüğünü Hz. Musa'ya söylemeyi unutan gencin unutkanlığının yine şeytana hamledilmesi16 şeytanın insan hayatındaki rolünü ve simgesel etkisini ifade eder. Hacda şeytan taşlama sünneti de, bir anlamda şeytana karşı girişilen bir savaşı sembolize eder. Hacı her bir taşı, nefsine, şehvetine ve şeytana karşı fırlatır. Kendisini çeşitli hatalara, günahlara sürükleyen bu farklı cepheleri bir bir yok etmeye çalışır. Ayrıca Kur'an'da şeytanlardan söz edilmiş olması müşahhas bir tek şeytan yerine kötülüğü sembolize eden pek çok türden şeytanî olgu veya varlık olduğu fikrini teyit etmektedir. Nitekim şeytanın dostları17 ve hizbi (taraftarları)18 olduğunu da Kur'an'dan öğrenmekteyiz.
 

Son mesajlar