Soru: İslamda anne hakkını çok iyi biliyorum, anne sana zulmetse de sen ona iyi davranmak zorundasın. Ben annemi çok seviyorum ve onu her şeyde razı etmek istiyorum. Ancak annem benim sevmediğim kişiyle evlenmemi istiyor. Onunla evlenmezsen senden razı olmam diyor. Ne yapmam gerek, annemi razı etmek için evlenmem mi lazım sevmediğim kişiyle? Annenin böyle bir hakkı var mıdır?
Cevap:
Dinimiz ana baba hakkına, onları görüp gözetmeye büyük önem vermiştir. Birçok ayette ana babaya ihsân emredilmiştir. İhsân, iyi ve güzel davranmak demektir. Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana-babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine «of!» bile deme; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle.
Onları esirgeyerek alçakgönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: «Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse, şimdi de sen onlara (öyle) rahmet et!» diyerek dua et.
Rabbiniz sizin kalplerinizdekini çok iyi bilir. Eğer siz iyi olursanız, şunu bilin ki Allah, kötülükten yüz çevirerek tevbeye yönelenleri son derece bağışlayıcıdır. (İsra, 17/23-25)
Biz insana, annesine babasına iyi davranmasını emrettik. Zira annesi onu nice zahmetlerle karnında taşımıştır. Sütten kesilmesi de iki yıl kadar sürer. İnsana buyurduk ki: «Hem Bana, hem de annene babana şükret! Unutma ki sonunda Bana döneceksiniz.»
Eğer onlar seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi (körü körüne) zorlarlarsa, onlara itaat etme. Onlarla dünyada iyi geçin. Bana yönelenlerin yoluna uy. Sonunda dönüşünüz ancak banadır. O zaman size, yapmış olduklarınızı haber veririm. (Lokman, 31/14-15)
Bu ayetlerde yer alan ihsân/iyi davranma ile körü körüne itaati birbirine karıştırmamak gerekir. Annenizin sizi istemediğiniz bir kişi ile evlendirmeye hakkı yoktur. Bu konuda en fazla bir tavsiyede bulunabilir. Evleneceğiniz kişi ile bir hayat geçirecek olan siz olduğunuz için bu konudaki karar da size aittir. Annenizi kırmadan bunu ona iyice izah etmeli, onun da gönlünü almak suretiyle bu meseleyi halletmelisiniz.
Sevgili Peygamberimiz (s.a.) bir kadını onun istemediği birisiyle evlendirmek istemişti kadın "Bu teklifin vahiy ile mi yoksa bir beşer olarak Hz. Peygamber'in isteği ile mi" olduğunu sordu Peygamberimiz vahiy (dini bir talep) olmadığını bir beşer olarak böyle uygun gördüğünü ifade etti kadın "Öyleyse ben onu istemiyorum evlenmeyeceğim" dedi Peygamberimiz de buna anlayış gösterdi.
Buhari'de yer alan bir hadise göre Hizam kızı Hansâ dul kalmış babası onu istemediği birisiyle evlendirmişti Hansâ Resululla'a başvurdu o da nikahı iptal etti ve evlenme yetkisini tamamen kızın eline verdi
Hansa ise ya resullallah ben onunla evlenmeye razıyım ancak bu olayda evlilik yetkisinin tamamen bireyin elinde olduğunu belirtmek istedim. (Buhari Nikah 41).
Bu iki olayda kadınlar istemedikleri halde bir erkekle evlenmeye zorlanıyor veya (birincisinde) zorlanmadan teklif alıyorlar; teklifi yapan Hz. Peygamber olduğu halde kadın istemiyor ve bu günah olmuyor diğerinde evlendiren baba olduğu halde Hz. Peygamber evlenme akdini iptal ediyor.
Benimde başımdan böyle bir olay geçtiği için bilgilendirmek istedim.
Bu konuda birçok aile bilgisiz durumda.
Kızlarını/Oğullarını hakkımı helal etmem vs. gibi tehditlerle dini kullanarak zorla evlendiriyorlar.
Anne-Baba, çocuklarına sadece öneride bulunabilir ve çocuklarının evleneceği kişi maddi ve manavi yönden yeterli ise o evliliğe karışamazlar.
Ancak "evleneceğim kişiyi sadece kendim seçerim" demekte yanlıştır.
Bu konuda anne-babanın düşünceleri ve görüşleride alınmalıdır.
Cevap:
Dinimiz ana baba hakkına, onları görüp gözetmeye büyük önem vermiştir. Birçok ayette ana babaya ihsân emredilmiştir. İhsân, iyi ve güzel davranmak demektir. Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana-babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine «of!» bile deme; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle.
Onları esirgeyerek alçakgönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: «Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse, şimdi de sen onlara (öyle) rahmet et!» diyerek dua et.
Rabbiniz sizin kalplerinizdekini çok iyi bilir. Eğer siz iyi olursanız, şunu bilin ki Allah, kötülükten yüz çevirerek tevbeye yönelenleri son derece bağışlayıcıdır. (İsra, 17/23-25)
Biz insana, annesine babasına iyi davranmasını emrettik. Zira annesi onu nice zahmetlerle karnında taşımıştır. Sütten kesilmesi de iki yıl kadar sürer. İnsana buyurduk ki: «Hem Bana, hem de annene babana şükret! Unutma ki sonunda Bana döneceksiniz.»
Eğer onlar seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi (körü körüne) zorlarlarsa, onlara itaat etme. Onlarla dünyada iyi geçin. Bana yönelenlerin yoluna uy. Sonunda dönüşünüz ancak banadır. O zaman size, yapmış olduklarınızı haber veririm. (Lokman, 31/14-15)
Bu ayetlerde yer alan ihsân/iyi davranma ile körü körüne itaati birbirine karıştırmamak gerekir. Annenizin sizi istemediğiniz bir kişi ile evlendirmeye hakkı yoktur. Bu konuda en fazla bir tavsiyede bulunabilir. Evleneceğiniz kişi ile bir hayat geçirecek olan siz olduğunuz için bu konudaki karar da size aittir. Annenizi kırmadan bunu ona iyice izah etmeli, onun da gönlünü almak suretiyle bu meseleyi halletmelisiniz.
Sevgili Peygamberimiz (s.a.) bir kadını onun istemediği birisiyle evlendirmek istemişti kadın "Bu teklifin vahiy ile mi yoksa bir beşer olarak Hz. Peygamber'in isteği ile mi" olduğunu sordu Peygamberimiz vahiy (dini bir talep) olmadığını bir beşer olarak böyle uygun gördüğünü ifade etti kadın "Öyleyse ben onu istemiyorum evlenmeyeceğim" dedi Peygamberimiz de buna anlayış gösterdi.
Buhari'de yer alan bir hadise göre Hizam kızı Hansâ dul kalmış babası onu istemediği birisiyle evlendirmişti Hansâ Resululla'a başvurdu o da nikahı iptal etti ve evlenme yetkisini tamamen kızın eline verdi
Hansa ise ya resullallah ben onunla evlenmeye razıyım ancak bu olayda evlilik yetkisinin tamamen bireyin elinde olduğunu belirtmek istedim. (Buhari Nikah 41).
Bu iki olayda kadınlar istemedikleri halde bir erkekle evlenmeye zorlanıyor veya (birincisinde) zorlanmadan teklif alıyorlar; teklifi yapan Hz. Peygamber olduğu halde kadın istemiyor ve bu günah olmuyor diğerinde evlendiren baba olduğu halde Hz. Peygamber evlenme akdini iptal ediyor.
Benimde başımdan böyle bir olay geçtiği için bilgilendirmek istedim.
Bu konuda birçok aile bilgisiz durumda.
Kızlarını/Oğullarını hakkımı helal etmem vs. gibi tehditlerle dini kullanarak zorla evlendiriyorlar.
Anne-Baba, çocuklarına sadece öneride bulunabilir ve çocuklarının evleneceği kişi maddi ve manavi yönden yeterli ise o evliliğe karışamazlar.
Ancak "evleneceğim kişiyi sadece kendim seçerim" demekte yanlıştır.
Bu konuda anne-babanın düşünceleri ve görüşleride alınmalıdır.
