AKİLE
Diyet anlaminda kullanilan bir İslam ceza hukuku terimi.
Diyet ödemek anlamina gelen akl mastarindan ismi fail olup, diyet ödemeyi yüklenen kimse veya kimseler demektir.
Kasten birisini öldürmekten veya bir organa karşi kasten işlenen cinayetten dolayi ödenmesi gereken diyet, sucu işleyenin malindan ödenir.
Öldürme fiili kasta benzer şekilde veya yanlişlikla (hata yoluyla) işlenmiş ise diyeti akile öder.
Kasten öldürmekten dogan diyetin, öldürenin malindan ödenecegi konusunda İslam hukukculari arasinda görüş birligi vardir. Cünkü prensip olarak her insanin, mala verdigi zararlarin tazmininde oldugu gibi cana veya bedene verdigi zararlardan da şahsen sorumlu olmasi, başkasinin bundan sorumlu tutulmamasi gerekir. Cezalarda asil olan şahsi sorumluluklardir.
Ayetlerde şöyle buyurulur:
Herkes kazandigina karşilik bir rehindir.(el-Muddessir, 74/38). Herkesin kazandigi günah ancak kendi aleyhinedir. Hic bir kimse başkasinin günahini taşimaz.(el-En´am, 6/164; İsra, 170/15; el-Fatir, 35/18;ez-Zumer, 39/7; en-Necm, 53/38). Sen onlara şöyle de: Ne siz bizim işledigimiz suclardan sorumlu olacaksiniz, ne de biz sizin işlediginizden sorumlu olacagiz.(Sebe, 34/25).
Hadiste:
Bir suclu ancak kendi aleyhinde suc işlemiş olur. buyurulur.(Tirmizi, Fiten, 2, TefsiruSureti´t-Tevbe, 2; İbn Mace, Menasik, 76, Diyat, 26, 76; İbn Hanbel, IV, 14).
Hz. Peygamber yaninda cocugu bulunan bazi sahabilere, Bu senin oglun mudur?diye sormuş, Evet cevabi üzerine şöyle buyurmuştur:
Bu cocuk senin aleyhinde suc işleyemez; Sen de onun aleyhinde suc işleyemezsin. (Ebu Davud,Diyat, 2; Nesai, Kasame, 42; İbn Mace, Diyat, 26).(Şamil İslam Ansiklopedisi Ct. 1. Sf. 90/Heyet)
Diyet anlaminda kullanilan bir İslam ceza hukuku terimi.
Diyet ödemek anlamina gelen akl mastarindan ismi fail olup, diyet ödemeyi yüklenen kimse veya kimseler demektir.
Kasten birisini öldürmekten veya bir organa karşi kasten işlenen cinayetten dolayi ödenmesi gereken diyet, sucu işleyenin malindan ödenir.
Öldürme fiili kasta benzer şekilde veya yanlişlikla (hata yoluyla) işlenmiş ise diyeti akile öder.
Kasten öldürmekten dogan diyetin, öldürenin malindan ödenecegi konusunda İslam hukukculari arasinda görüş birligi vardir. Cünkü prensip olarak her insanin, mala verdigi zararlarin tazmininde oldugu gibi cana veya bedene verdigi zararlardan da şahsen sorumlu olmasi, başkasinin bundan sorumlu tutulmamasi gerekir. Cezalarda asil olan şahsi sorumluluklardir.
Ayetlerde şöyle buyurulur:
Herkes kazandigina karşilik bir rehindir.(el-Muddessir, 74/38). Herkesin kazandigi günah ancak kendi aleyhinedir. Hic bir kimse başkasinin günahini taşimaz.(el-En´am, 6/164; İsra, 170/15; el-Fatir, 35/18;ez-Zumer, 39/7; en-Necm, 53/38). Sen onlara şöyle de: Ne siz bizim işledigimiz suclardan sorumlu olacaksiniz, ne de biz sizin işlediginizden sorumlu olacagiz.(Sebe, 34/25).
Hadiste:
Bir suclu ancak kendi aleyhinde suc işlemiş olur. buyurulur.(Tirmizi, Fiten, 2, TefsiruSureti´t-Tevbe, 2; İbn Mace, Menasik, 76, Diyat, 26, 76; İbn Hanbel, IV, 14).
Hz. Peygamber yaninda cocugu bulunan bazi sahabilere, Bu senin oglun mudur?diye sormuş, Evet cevabi üzerine şöyle buyurmuştur:
Bu cocuk senin aleyhinde suc işleyemez; Sen de onun aleyhinde suc işleyemezsin. (Ebu Davud,Diyat, 2; Nesai, Kasame, 42; İbn Mace, Diyat, 26).(Şamil İslam Ansiklopedisi Ct. 1. Sf. 90/Heyet)
