S
İ
İsrâ
organ bağışını desteklemek nasıl olacak....yani bana böbrek lazım gelen böbreği kabul etmeme ihtimalim varmı yok.demekki almayı kabul ediyorsak vermeyide kabul edeceğiz...
lakin beyin ölümü gerçekleşti organlarını bağışlayalım durumu biraz farklılık arz ediyor.
1968 yılında harvard üniversitesinin geliştirdiği beyin ölümü tanımı üzerinden insanların organlarını bağışlamasınıda doğru bulmuyorum..çünkü beyin ölümü gerçekleştikten sonra tekrar hayata dönen insanların olduğu bir vakia iken,o ihtimal üzerinden organlarını bağışlamak doğru bir yaklaşım değil
he bunun bize insancıl bir davranış gibi sunulmasına aldanmayın,bu tamamen ticari ekonomik bir durumdur.
not: kendini yenileyebilen organların kan, karaciğer yada kendini yenilemiyor olsada 2 böbrekten birinin veriliyor olmasında bir sakınca görmüyorum
lakin beyin ölümü gerçekleşti organlarını bağışlayalım durumu biraz farklılık arz ediyor.
1968 yılında harvard üniversitesinin geliştirdiği beyin ölümü tanımı üzerinden insanların organlarını bağışlamasınıda doğru bulmuyorum..çünkü beyin ölümü gerçekleştikten sonra tekrar hayata dönen insanların olduğu bir vakia iken,o ihtimal üzerinden organlarını bağışlamak doğru bir yaklaşım değil
he bunun bize insancıl bir davranış gibi sunulmasına aldanmayın,bu tamamen ticari ekonomik bir durumdur.
not: kendini yenileyebilen organların kan, karaciğer yada kendini yenilemiyor olsada 2 böbrekten birinin veriliyor olmasında bir sakınca görmüyorum
S
Sükut
Ciddi tartışmalara sebep olan bir konu. Şahsen zaruret halinde bağış yapılmasını destekliyorum.
Dini manada bir çok görüş mevcut.Caiz olduğu görüşünde olup; kesinlikle haram olduğunu savunanlar da var.
Dini manada bir çok görüş mevcut.Caiz olduğu görüşünde olup; kesinlikle haram olduğunu savunanlar da var.
Bundan 5-6 sene evvel benim eşimin kuzeni vefat etti,organ bağışı için yoğun bakımda beklettiler,teyzelerim ,Allah bize tam verdi,biz de O'na tam vereceğiz,deyip organ bağışına izin vermediler.
Bir sağlıkçı olarak sonuna kadar destekliyorum tabi ticari yönünün de farkındayım,organ bağışı yaptığınızı uluorta söylemeyin,organ mafyası gerçeği var.
Bir sağlıkçı olarak sonuna kadar destekliyorum tabi ticari yönünün de farkındayım,organ bağışı yaptığınızı uluorta söylemeyin,organ mafyası gerçeği var.
Bu konuda iki görüş var. Bu iki görüşü de söylemek zorundayız. Bu görüşlerden biri şu:
Diyorlar ki; insan kendi vücudunun sahibi değildir. İnsanın vücudu emanettir. Bu yüzden insan kendi vücudu üzerinde tasarruf hakkına sahip değil, ne ölmeden önce ne öldükten sonra. Bu bir görüş..
İkinci görüş ise; diyor ki, evet, doğru, insanın vücudu kendine emanettir ama Kuran-ı Kerimde yardımlaşmayı, hadislerde tedaviyi tavsiye eden cümleler vardır.
Allah azze ve celle şöyle buyuruyor:
İyilik ve takva üzere yardımlaşın.
| Kuran-ı Kerim; Maide Sûresi, 2. Ayet Meali
Hz. Peygamber de (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ey Allahın kulları, tedavi olunuz. buyurmuştur.
| Hadis-i Şerif; bk. Tirmizî, Tıbb, 2; Ebû Dâvud, Tıbb, 1, II; İbn Mâce, Tıbb, 1; Ahmed b. Hanbel, III/156, IV/278.
Bazı İslam âlimleri de organ bağışı tedavinin bir türüdür diyorlar.
Konuya ait bilgiyi şöyle özetleyebiliriz:
Ölenden organ nakli yapıldığı gibi, yaşayandan da organ bağışı alınmaktadır..
İkisi de birbirine benzese de aralarında küçük farklar vardır. Şöyle ki:
Ölüden yapılacak organ naklinin caiz olabilmesi için gerekli şartları şöyle ifade edebiliriz:
Diyorlar ki; insan kendi vücudunun sahibi değildir. İnsanın vücudu emanettir. Bu yüzden insan kendi vücudu üzerinde tasarruf hakkına sahip değil, ne ölmeden önce ne öldükten sonra. Bu bir görüş..
İkinci görüş ise; diyor ki, evet, doğru, insanın vücudu kendine emanettir ama Kuran-ı Kerimde yardımlaşmayı, hadislerde tedaviyi tavsiye eden cümleler vardır.
Allah azze ve celle şöyle buyuruyor:
İyilik ve takva üzere yardımlaşın.
| Kuran-ı Kerim; Maide Sûresi, 2. Ayet Meali
Hz. Peygamber de (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ey Allahın kulları, tedavi olunuz. buyurmuştur.
| Hadis-i Şerif; bk. Tirmizî, Tıbb, 2; Ebû Dâvud, Tıbb, 1, II; İbn Mâce, Tıbb, 1; Ahmed b. Hanbel, III/156, IV/278.
Bazı İslam âlimleri de organ bağışı tedavinin bir türüdür diyorlar.
Konuya ait bilgiyi şöyle özetleyebiliriz:
Ölenden organ nakli yapıldığı gibi, yaşayandan da organ bağışı alınmaktadır..
İkisi de birbirine benzese de aralarında küçük farklar vardır. Şöyle ki:
Ölüden yapılacak organ naklinin caiz olabilmesi için gerekli şartları şöyle ifade edebiliriz:
[*=center]Hastaya organ naklinden başka çare bulunmadığı konusunda ehliyetli tıp adamları karar vermiş olmalıdır.
[*=center]Konunun uzmanları olan doktorlar, hastanın bu nakille iyi olacağı yolunda kuvvetli kanaat sahibi olmalıdır.
[*=center]Ölümünden önce hastanın kendisinin, ölümünden sonra da mirasçılarının organ nakline izin vermiş olmalıdır.
[*=center]Tıbben ve dinen! ölüm kesinleşmiş olmalıdır.
[*=center]Organın maddi bir karşılık ve para mukabilinde satılıyor olmaktan uzak olmalıdır.
[*=center]Alıcının da bu nakilde rızası bulunmalıdır.
Bunlar ölenden alınacak organ naklinde aranan şartlar. Bunlara bir de yaşayandan nakledilecek organın şartlarını ilave edecek olursak şunu da ifade edebiliriz:
[*=center]Organı kendi isteğiyle hibe edecek olan insanın sağlığını bu hibenin bozmayacağı yolunda doktorların görüşleri kesin olmalıdır.
[*=center]Doktorların bu naklin başarılı olacağı, hayati tehlikenin bulunmayacağı yolunda raporları bulunmalıdır.
[*=center]Organ bağışında bir ücret ve maddi menfaat söz konusu olmamalıdır.
Bunun gibi standartlara dikkat edildikten sonra kişi öldükten sonra veya yaşarken iki böbreğinden birini vermek gibi hayatı riske sokmayacak olan bu tür tercihleri yapabilir diyor.
Şu anda Türkiyede Diyanet İşleri Başkanlığı, belirli şartlar dahilinde caizdir demiştir ama yapay bir organ devreye girmedikçe. Fakat ileride yapay organlar devreye girse, insan vücuduna ihtiyaç olmasa o zaman o yapay organları kullanmak zorundayız.
Ürdün, Kuveyt ve diğer bütün İslam ülkelerindeki Fıkıh konseylerinde de verilen cevaplar ikinci görüşü teyit ediyor. Organ nakli belli şartlar dahilinde caizdir.
Burada akla gelen bir soruyu da cevaplayalım. Verilen organ, nakledildiği diğer bedende biyolojik görevini yapacaktır. O şahsın iyilik veya kötülük yapmasında bir etkisi bulunmayacağından sorumluluğu olmayacaktır. İsterse bu insan gayrimüslim olsun. Çünkü günahı işleyen organ değil, organa yön veren insanın kendi iradesidir. Sorumluluklar irade sahibinindir.
Ayrıca nakledilen organ, tekrar dirilmede ilk bedenindeki yerini alacak, sonrakinde sabit kalamayacaktır.
Hanefi Mezhebinin Görüşü
Zaruret hâlinde olan birisi, bir diğer zaruret hâlindeki insanın yemeğini de, onun bedeninden bir parçayı da yiyemez.
| İbn-i Nuceym, el-Eşbah ven Nezair s.87
Fetevây-ı Hindiyye
Hanefi fıkhının temel eserlerinden olan Fetevây-ı Hindiyyede konuyla ilgili verilen hükümler şu şekildedir:
Bir kimse açlıktan çok daralır, yiyecek laşe (leş) bile bulamaz ve bir adam Elimi kes ve ye!, veya Benden bir parça kes ye! dese, işte buna ruhsat yoktur. Ayrıca o adamın böyle demesi de doğru değildir. Bir adamın kendi vücudundan kesip yemesi de böyledir. Buna da ruhsat yoktur.
| C. 12, sh. 67
İnsan uzuvlarından bir parça ile menfaatlenmek câiz değildir.
| c. 2, sh: 119
Maliki Mezhebinin Görüşü
Yenilmesi haram olanlardan insan eti ile, içilmesi haram olanlardan içki; zaruret hâli oluşsa bile yenilip içilemez. Zaruret hâlindeki bir insan ölüm tehlikesi ile karşı karşıya olsa ve yemediği takdirde ölecek olsa bile, diri ya da ölü bir insanı ya da ondan bir parçayı yiyemez.
| eş-Şerhul Kebir ll. 103
Şafii Mezhebinin Görüşü
Bir insanın kendisinden bir parça koparıp zaruret hâlindeki diğer şahıslara vermesi kesinlikle haramdır.
| Muğnil Muhtac, lV 310
Hanbeli Mezhebinin Görüşü
Zaruret hâlindeki bir insanın bir diğer insandan başka yiyecek bir şey bulamaması hâlinde onu öldürerek ya da ondan bir uzvu kopararak yemesinin câiz olmadığında icma vardır. Söz konusu şahsın mümin ya da kâfir olması bu hükmü değiştirmez.
| el-Muğni Maaş Şerhil Kebir, Xl. 79
Diğer Görüşler
Allah -celle celâluhu- insana, vücudunu sadece istifade edip onun içinde yaşaması için yaratmıştır. Onda insanın, ne satma ne de hile şekliyle hiçbir tasarruf hakkı yoktur. İnsan kendi tırnağına bile sahip değildir ve şayet tasarruf hakkı, insanların düşüncelerine bırakılırsa anarşi olur. Hürriyet, Allahın emirleriyle sınırlıdır. Bu nedenle hasta birisi için sağlam olan bir şahıstan organ almak caiz değildir.
| et-Temîmi, Receb Büyûd, Münâkaşa, Mecelletü Mecmail-Fıkhil-İslâmî, c.1, sayı 4
Organ naklinin câiz olamayacağı fikrinin temelinde yatan ana fikir, insanın mükerrem oluşudur. Bu sebeple onun organları, başkalarına aktarılarak onlar tarafından kullanılamayacaktır.
| Sükkerî, Nakl
İslâm hukukunda, insanın yerini doldurabilecek bir başka canlı yoktur. Bu nedenle hiçbir surette onun hayatının tehlikeye atılmaması gereklidir. Organ nakli konusu da verici durumundaki insanın tehlikeye atılması demektir ki, hasta birisini tedavi amacıyla sağlam bir insanın zarar görmesi, doğru değildir.
| Sükkerî, Nakl
Şahsın ölümüne sebep olacak herhangi bir organın alınması câiz olmadığı gibi organı verecek kimsenin isteğine de bakılmaz. Çünkü burada, hukukullah vardır ve Allah hakkının sözkonusu olduğu yerde îsâr (fedakarlık) câiz değildir.
| Muhammed Said Ramazan el-Bûtî, İntifaül-İnsan bi Adâi cismi İnsanin Âhar Hayyen ev Meyyiten, Mecelletü Mecmail-Fıkhil-İslâmî, c. 1, sayı 4
Şayet alınacak organ, -kalp gibi- verici durumundaki kimsenin ölümüne sebep olacaksa izni olsun-olmasın mutlaka haramdır. Şayet kendi izni varsa bu durumda intihar, izni olmadığında ise katl olur. Alınan organ ölüme sebep olmuyor ve o olmadan da insan yaşayabiliyorsa o taktirde bakılır; şayet vericinin çalışıp ihtiyaçlarını gidermesine mâni oluyor veya sağlığını zayıf düşürüyorsa, ihtisas sahibi doktorun görüşüne de istinaden, haram olur. Yine haram olup-olmaması meselesinde iznin önemi yoktur. Çünkü başkalarına zarar vermek de zarar görmek de hadislerde yasaklanmıştır.
| Şarâvî, 100 suâl 100 cevâb
Organ naklinin bir kalemde caiz olduğunu söylemek, aynı zamanda alternatif çarelerin de önünü tıkamak ve insanî gibi görülen bir uygulamanın, daha insanî olana engel olması anlamına gelebilir.
| Beşer, Faruk, Organ Nakli ve İslâm, İslâm Mecmuası, sayı 76
Çok dikkatli olarak incelediğimiz zaman, Olmaz! diyenlerin yani organ nakline cevaz vermeyenlerin delilleri verenlerin delillerinden daha kuvvetlidir. Ve bundan dolayı da İslâm ulemasının çok önemli bir kesimi -birazı müstesna- bu konuya sıcak bakmamaktadır. Ve dolayısı ile organ naklinin karşısındadır. Canım insan öldü gitti zaten toprak olacaktır gibi bahanelerle hareket ediliyor. Hayır, insan, bizim ehl-i sünnet inancına göre; insan dirilirken şu anda üzerimizde taşıdığımız uzuvlarımızla dirileceğiz. Bu gözlerimizle, bu kulaklarımızla, bu ellerimizle ve bu ayaklarımızla ve bu iç organlarımızla dirileceğiz, Rabbimiz Teâlânın huzuruna aynen bu organlarımızla çıkıp Rabbimize hesabımızı, dünya hesabımızı vereceğiz. Ehl-i sünnetin itikadı bu, inancı bu ve doğrusu da budur zaten. Onun için İslâm uleması organ nakline sıcak bakmamaktadır, cevaz vermemektedir. Yapılması noktasında büyük faciaların ileri geleceğini delilleriyle beraber ileriye sürmüştür. Ve bu deliller Adam ne olacak zaten uzuvlar toprağa girecek ve toprakta kaybolup gidecek. diyenlerden daha kuvvetlidir, daha yerli yerincedir, daha insanîdir, daha aklîdir, daha delilleri sağlam olan hususlardır.
| Mevlüt Özcan
Şu anda Türkiyede Diyanet İşleri Başkanlığı, belirli şartlar dahilinde caizdir demiştir ama yapay bir organ devreye girmedikçe. Fakat ileride yapay organlar devreye girse, insan vücuduna ihtiyaç olmasa o zaman o yapay organları kullanmak zorundayız.
Ürdün, Kuveyt ve diğer bütün İslam ülkelerindeki Fıkıh konseylerinde de verilen cevaplar ikinci görüşü teyit ediyor. Organ nakli belli şartlar dahilinde caizdir.
Burada akla gelen bir soruyu da cevaplayalım. Verilen organ, nakledildiği diğer bedende biyolojik görevini yapacaktır. O şahsın iyilik veya kötülük yapmasında bir etkisi bulunmayacağından sorumluluğu olmayacaktır. İsterse bu insan gayrimüslim olsun. Çünkü günahı işleyen organ değil, organa yön veren insanın kendi iradesidir. Sorumluluklar irade sahibinindir.
Ayrıca nakledilen organ, tekrar dirilmede ilk bedenindeki yerini alacak, sonrakinde sabit kalamayacaktır.
Hanefi Mezhebinin Görüşü
Zaruret hâlinde olan birisi, bir diğer zaruret hâlindeki insanın yemeğini de, onun bedeninden bir parçayı da yiyemez.
| İbn-i Nuceym, el-Eşbah ven Nezair s.87
Fetevây-ı Hindiyye
Hanefi fıkhının temel eserlerinden olan Fetevây-ı Hindiyyede konuyla ilgili verilen hükümler şu şekildedir:
Bir kimse açlıktan çok daralır, yiyecek laşe (leş) bile bulamaz ve bir adam Elimi kes ve ye!, veya Benden bir parça kes ye! dese, işte buna ruhsat yoktur. Ayrıca o adamın böyle demesi de doğru değildir. Bir adamın kendi vücudundan kesip yemesi de böyledir. Buna da ruhsat yoktur.
| C. 12, sh. 67
İnsan uzuvlarından bir parça ile menfaatlenmek câiz değildir.
| c. 2, sh: 119
Maliki Mezhebinin Görüşü
Yenilmesi haram olanlardan insan eti ile, içilmesi haram olanlardan içki; zaruret hâli oluşsa bile yenilip içilemez. Zaruret hâlindeki bir insan ölüm tehlikesi ile karşı karşıya olsa ve yemediği takdirde ölecek olsa bile, diri ya da ölü bir insanı ya da ondan bir parçayı yiyemez.
| eş-Şerhul Kebir ll. 103
Şafii Mezhebinin Görüşü
Bir insanın kendisinden bir parça koparıp zaruret hâlindeki diğer şahıslara vermesi kesinlikle haramdır.
| Muğnil Muhtac, lV 310
Hanbeli Mezhebinin Görüşü
Zaruret hâlindeki bir insanın bir diğer insandan başka yiyecek bir şey bulamaması hâlinde onu öldürerek ya da ondan bir uzvu kopararak yemesinin câiz olmadığında icma vardır. Söz konusu şahsın mümin ya da kâfir olması bu hükmü değiştirmez.
| el-Muğni Maaş Şerhil Kebir, Xl. 79
Diğer Görüşler
Allah -celle celâluhu- insana, vücudunu sadece istifade edip onun içinde yaşaması için yaratmıştır. Onda insanın, ne satma ne de hile şekliyle hiçbir tasarruf hakkı yoktur. İnsan kendi tırnağına bile sahip değildir ve şayet tasarruf hakkı, insanların düşüncelerine bırakılırsa anarşi olur. Hürriyet, Allahın emirleriyle sınırlıdır. Bu nedenle hasta birisi için sağlam olan bir şahıstan organ almak caiz değildir.
| et-Temîmi, Receb Büyûd, Münâkaşa, Mecelletü Mecmail-Fıkhil-İslâmî, c.1, sayı 4
Organ naklinin câiz olamayacağı fikrinin temelinde yatan ana fikir, insanın mükerrem oluşudur. Bu sebeple onun organları, başkalarına aktarılarak onlar tarafından kullanılamayacaktır.
| Sükkerî, Nakl
İslâm hukukunda, insanın yerini doldurabilecek bir başka canlı yoktur. Bu nedenle hiçbir surette onun hayatının tehlikeye atılmaması gereklidir. Organ nakli konusu da verici durumundaki insanın tehlikeye atılması demektir ki, hasta birisini tedavi amacıyla sağlam bir insanın zarar görmesi, doğru değildir.
| Sükkerî, Nakl
Şahsın ölümüne sebep olacak herhangi bir organın alınması câiz olmadığı gibi organı verecek kimsenin isteğine de bakılmaz. Çünkü burada, hukukullah vardır ve Allah hakkının sözkonusu olduğu yerde îsâr (fedakarlık) câiz değildir.
| Muhammed Said Ramazan el-Bûtî, İntifaül-İnsan bi Adâi cismi İnsanin Âhar Hayyen ev Meyyiten, Mecelletü Mecmail-Fıkhil-İslâmî, c. 1, sayı 4
Şayet alınacak organ, -kalp gibi- verici durumundaki kimsenin ölümüne sebep olacaksa izni olsun-olmasın mutlaka haramdır. Şayet kendi izni varsa bu durumda intihar, izni olmadığında ise katl olur. Alınan organ ölüme sebep olmuyor ve o olmadan da insan yaşayabiliyorsa o taktirde bakılır; şayet vericinin çalışıp ihtiyaçlarını gidermesine mâni oluyor veya sağlığını zayıf düşürüyorsa, ihtisas sahibi doktorun görüşüne de istinaden, haram olur. Yine haram olup-olmaması meselesinde iznin önemi yoktur. Çünkü başkalarına zarar vermek de zarar görmek de hadislerde yasaklanmıştır.
| Şarâvî, 100 suâl 100 cevâb
Organ naklinin bir kalemde caiz olduğunu söylemek, aynı zamanda alternatif çarelerin de önünü tıkamak ve insanî gibi görülen bir uygulamanın, daha insanî olana engel olması anlamına gelebilir.
| Beşer, Faruk, Organ Nakli ve İslâm, İslâm Mecmuası, sayı 76
Çok dikkatli olarak incelediğimiz zaman, Olmaz! diyenlerin yani organ nakline cevaz vermeyenlerin delilleri verenlerin delillerinden daha kuvvetlidir. Ve bundan dolayı da İslâm ulemasının çok önemli bir kesimi -birazı müstesna- bu konuya sıcak bakmamaktadır. Ve dolayısı ile organ naklinin karşısındadır. Canım insan öldü gitti zaten toprak olacaktır gibi bahanelerle hareket ediliyor. Hayır, insan, bizim ehl-i sünnet inancına göre; insan dirilirken şu anda üzerimizde taşıdığımız uzuvlarımızla dirileceğiz. Bu gözlerimizle, bu kulaklarımızla, bu ellerimizle ve bu ayaklarımızla ve bu iç organlarımızla dirileceğiz, Rabbimiz Teâlânın huzuruna aynen bu organlarımızla çıkıp Rabbimize hesabımızı, dünya hesabımızı vereceğiz. Ehl-i sünnetin itikadı bu, inancı bu ve doğrusu da budur zaten. Onun için İslâm uleması organ nakline sıcak bakmamaktadır, cevaz vermemektedir. Yapılması noktasında büyük faciaların ileri geleceğini delilleriyle beraber ileriye sürmüştür. Ve bu deliller Adam ne olacak zaten uzuvlar toprağa girecek ve toprakta kaybolup gidecek. diyenlerden daha kuvvetlidir, daha yerli yerincedir, daha insanîdir, daha aklîdir, daha delilleri sağlam olan hususlardır.
| Mevlüt Özcan
