12. Yüzyıldan Kalma Bir Lezzet: 'Brezel'
İçerisinde su, şeker, un, karbonat ve soda bulunan mayalı bir hamur hayal edin! İşte bu karışım kızarmış tereyağı ile buluşunca ortaya bambaşka bir lezzet ortaya çıkıyor. Almanların özellikle sabah kahvaltılarında tükettikleri bu hamur işinin tarihini gelin birlikte inceleyelim.
Pretzel ya da brezelin kökeni
İnanın brezelin etnik kökeni en az şekli kadar karmaşık! Bir efsaneye göre İtalyan keşişler okul çocuklarını ödüllendirmek için dua şeklindeki kollara benzeyen bu atıştırmalıkları yaptı. Buradan Avrupa'ya iyice yayıldı ve brezel, iyi şans ve sonsuz aşkla ilişkilendirildi. Hatta 1600'lerde İsviçre'deki evlilik törenlerinde tıpkı lades kemiğine benzer şekilde çiftler tarafından iki tarafından tutulup çekilerek evliliklerini damgalamak için kullanıldı.
Kraliçe Ester ve Kral Ahasuerus'un bir ziyafetinde sofrada brezel. 12. yüzyıl, Hortus deliciarum.
Almanların brezel ile ilişkisi nasıl başladı?
Şüphe yok ki günümüzde hiçbir etnik grup brezelle Almanlar kadar ilişkili değil! 1700'lerde Alman göçmenler yanlarındaki simitle Pensilvanya'ya geldiler. Ancak ilk simitlerin çoğu yumuşak kıvamdaydı. Alman fırıncı olan Julius Sturgis 1861'de ilk ticari simit fırınını başlattı ve ilk simitleri de o yaptı.
Ravensburg'da bir brezel fırını.
Başlarda en çok barlarda satıldı
Dönemin bar sahipleri müşterilerin daha fazla tuzlu şeyler yiyip daha fazla içki içmelerini istiyorlardı. Brezel simitleri başlarda bu amaç için kullanıldı ve müşteriler gerçekten brezel sevdalarından ötürü bu tip yerlerde daha fazla zaman geçirir olmuşlardı.
Ancak brezelin bu yerlerdeki popülaritesi, onu bu alanların kullanımı konusundaki sorunların odağı durumuna getirdi. Barlar arasında rekabet arttıkça birçok yer 'ücretsiz öğle yemeği' adı altında bir menü sundu. Bu menüye elbette dua şeklindeki bu simitler de dahildi. Ancak bu durum uzun sürmedi.
Başına gelmeyen kalmadı
1917 yıllarında ABD'de Almanlara karşı olumsuz duygular körükleniyordu. Bu duygularla beraber Alman yemeklerine karşı da büyük bir düşmanlık doğdu. 1918'de Los Angeles Times brezelin, "Ciddiye alınamayacak kadar Alman." olduğunu söyledi. 1919'da ise brezel üretimine ciddi bir ambargo uygulandı.
Bu işin altından da kalktı
Yasaklanma olaylarının üzerinden bir süre geçtikten sonra brezel tekrar gündeme geldi. Ellwood City'deki bir eczacı insanları brezel ve buttermilk (yayıkaltı) uyumu konusunda ikna etme çabalarına girdi. Bu girişimlerin ardından brezel yasaklardan sağ çıktı ve oldukça da gelişme gösterdi. Brezel bir süre sonra o kadar satıldı ki yapımı kolay olsun diye şeklini değiştirmeye kalkıştılar. Ancak bu yanlıştan hemen dönüldü.
İçerisinde su, şeker, un, karbonat ve soda bulunan mayalı bir hamur hayal edin! İşte bu karışım kızarmış tereyağı ile buluşunca ortaya bambaşka bir lezzet ortaya çıkıyor. Almanların özellikle sabah kahvaltılarında tükettikleri bu hamur işinin tarihini gelin birlikte inceleyelim.
Pretzel ya da brezelin kökeni
İnanın brezelin etnik kökeni en az şekli kadar karmaşık! Bir efsaneye göre İtalyan keşişler okul çocuklarını ödüllendirmek için dua şeklindeki kollara benzeyen bu atıştırmalıkları yaptı. Buradan Avrupa'ya iyice yayıldı ve brezel, iyi şans ve sonsuz aşkla ilişkilendirildi. Hatta 1600'lerde İsviçre'deki evlilik törenlerinde tıpkı lades kemiğine benzer şekilde çiftler tarafından iki tarafından tutulup çekilerek evliliklerini damgalamak için kullanıldı.
Kraliçe Ester ve Kral Ahasuerus'un bir ziyafetinde sofrada brezel. 12. yüzyıl, Hortus deliciarum.
Almanların brezel ile ilişkisi nasıl başladı?
Şüphe yok ki günümüzde hiçbir etnik grup brezelle Almanlar kadar ilişkili değil! 1700'lerde Alman göçmenler yanlarındaki simitle Pensilvanya'ya geldiler. Ancak ilk simitlerin çoğu yumuşak kıvamdaydı. Alman fırıncı olan Julius Sturgis 1861'de ilk ticari simit fırınını başlattı ve ilk simitleri de o yaptı.
Ravensburg'da bir brezel fırını.
Başlarda en çok barlarda satıldı
Dönemin bar sahipleri müşterilerin daha fazla tuzlu şeyler yiyip daha fazla içki içmelerini istiyorlardı. Brezel simitleri başlarda bu amaç için kullanıldı ve müşteriler gerçekten brezel sevdalarından ötürü bu tip yerlerde daha fazla zaman geçirir olmuşlardı.
Ancak brezelin bu yerlerdeki popülaritesi, onu bu alanların kullanımı konusundaki sorunların odağı durumuna getirdi. Barlar arasında rekabet arttıkça birçok yer 'ücretsiz öğle yemeği' adı altında bir menü sundu. Bu menüye elbette dua şeklindeki bu simitler de dahildi. Ancak bu durum uzun sürmedi.
Başına gelmeyen kalmadı
1917 yıllarında ABD'de Almanlara karşı olumsuz duygular körükleniyordu. Bu duygularla beraber Alman yemeklerine karşı da büyük bir düşmanlık doğdu. 1918'de Los Angeles Times brezelin, "Ciddiye alınamayacak kadar Alman." olduğunu söyledi. 1919'da ise brezel üretimine ciddi bir ambargo uygulandı.
Bu işin altından da kalktı
Yasaklanma olaylarının üzerinden bir süre geçtikten sonra brezel tekrar gündeme geldi. Ellwood City'deki bir eczacı insanları brezel ve buttermilk (yayıkaltı) uyumu konusunda ikna etme çabalarına girdi. Bu girişimlerin ardından brezel yasaklardan sağ çıktı ve oldukça da gelişme gösterdi. Brezel bir süre sonra o kadar satıldı ki yapımı kolay olsun diye şeklini değiştirmeye kalkıştılar. Ancak bu yanlıştan hemen dönüldü.
