Akıllı insan kimdir?
Akıllı kimse, sadece iyiyi ve kötüyü anlayan değil, iyiyi görünce onu alan ve kötüyü görünce de onu terk edendir
Akıllı insan kimdir?
Akıllı, ileriyi gören, düşünen, zararını kârını bilen sonunda pişman olacağı işi yapmayan kimsedir
Akıllı kimse, emellerini kısa tutup, sabaha bile çıkamayacağını düşünen, ibâdetine kuvvet verecek ve irfan yolunda yürüyecek miktardan fazla geçim derdi olmayandır
Akıllı, şehvetten kendini koruyan, âhireti dünya ile değişmeyendir
Akıllı, yalnız ihtiyâcı kadar ve delille konuşur, sâdece âhiretinin ıslâhı için çalışır
Akıllı, günâhlardan sakınır, ayıp işlerden uzak durur Günâhlarını tövbe ile örter
Akıllı kimse, ibâdetle, nefsin arzusuna karşı gelendir
Akıllı kimse, dilini kötü söz ve gıybetten koruyan, kalbini şek ve şüpheden temizleyendir
Akıllı kimse, kendisine bir şey söylendiği zaman, söyleyenin sözü bitmeden, cevap vermez Cevapta acele etmez Soruyu dikkatle dinler, soru bittikten sonra düşünüp öyle cevap verir Önce düşünür, sonra söyler İhtiyaç olmadan konuşmaz
Akıllı kimse, adımını atmadan önce basacağı yeri iyice görür, sonra oraya adımını atar
Akıllı insan, önce kendi ayıplarını görür Kendi ayıbını görmeyen kimse, başkasının güzelliklerini göremez Kişinin, kendi ayıbını görememesi, kötülük olarak ona yeter Çünkü ayıbını göremeyen kimse, bu ayıbından kurtulamaz
Akıllı kimse, her zaman kalbini kontrol eder ALLAHü teâlânın emrettiği şeyleri yapıp, yasak ettiklerinden sakınır ALLAHü teâlâdan gâfil olmaz ve emirlerini yapmakta gevşeklik etmeyip, uyanık olur Böyle olan kişi işlerinde tedbîrli olur
Akıllı kimsenin ilimle uğraşmasından maksadı, onunla amel etmektir Çünkü, bundan başka bir gâye için ilim öğrenen kişi, şöhretini ve kibrini artırmış olur
İnsanların bir kısmı dili sebebiyle ikrâm görür Bir kısmı dili yüzünden hor görülür, sevilmez Akıllı kimse, dili sebebiyle sevilmeyenlerden olmaz O, kendini diliyle herkese sevdirir
Şu dört hasleti kendisinde bulundurmayan kimseye akıllı ve ilim sâhibi denmez
Birincisi; ALLAH korkusu Bütün hayır ve fazîletlerin başı budur
İkincisi; güzel bir hayâ, utanma duygusu Asâlet bununla anlaşılır
Üçüncüsü; yumuşaklık
Dördüncüsü; emri altında bulunanlara cömertlik yapmak
Akıllı kimse, bayağı ve düşük kimselerle arkadaş olmaz Onları dost edinmez Böyle kimseler, yılan gibidir Onların, sokmak ve zehirden başka sermâyesi yoktur
Bir kimse, öldükten sonra, malının zamanın en akıllı olanına verilmesini vasiyet etse, dünyaya düşkün olmayana vermek lazımdır Çünkü onun dünyaya kıymet vermemesi, aklının çok olduğunu gösterir
Peygamber Efendimiz de, akıllı kimseleri şöyle tarif buyurmuşlardır:
Akıllı kimse, ölmeden önce hesabını gören, ölümden sonra kendisine yarayacak şeyleri yapan kimsedir
Akıllı ve tedbirli kimseler, yarına ulaşamayacağı düşüncesiyle, içinde bulundukları ânı en iyi değerlendiren, bu yolda gayret sarf edenlerdir
Akıllı kimse için dört saat vardır: Biri Rabbine yalvardığı saattir İkincisi kendi nefsini hesâba çektiği saattir Üçüncü saat, ALLAHü teâlânın kudretini kâinâtta görüp hissettiği, tefekkür ettiği saattir Dördüncü saat ise, yiyip içtiği saattir
İnsanlar, ya âlim veya talebedir Bu ikisinden olmayanda hayır yoktur
