Namazda kıraat ederken her rekatta okunan Fâtiha sûresinin ve arkasından*eklenmek üzere birkaç sûrenin iyi ezberlenmesi ve okuyuşlarda titiz*davranılması gerekeceği bellidir. Bununla birlikte Kuran okurken çeşitli sebeplerle*okuma hatası yapılabilir. Bu okuyuş hataları ve dil sürçmesi fıkıh*terminolojisinde zelletül-karî olarak adlandırılır. Okuyuş hatası, Arap olan*olmayan herkes için söz konusu olabilir. Arapça bilmeyenler için ayrıca*telaffuz ve hareke problemi de söz konusudur. Âlimler okuyuşta yapılan*hataların, kıraat şartının yerine gelip gelmediğine, dolayısıyla namazın sahih*olup olmadığına etkisi üzerinde düşünmüş ve bunun için birtakım ölçüler*getirmişlerdir. Fakat getirilen ölçü daha ziyade anlamın bozulması, değiştirilen*kelimenin Kuranda olup olmaması gibi, yine Arapça bilmeyen*kişilerin tam olarak farkına varamayacağı teknik hususiyetler içerdiği için*Arapça ile meşgul olmamış kişiler açısından bu bilgi ve ölçülerin fazla pratik*değeri yoktur. Bu bakımdan, bu ölçülere genel olarak işaret edip, sıklıkla*karşılaşılabilecek bazı durumlara ilişkin hükümlere işaret etmeyi yeterli bulmaktayız.
1.*Namazın rükünlerinden biri olan kıraati ifa ederken Kuranın bir kelimesinin*dahi anlam bozulacak şekilde kasten değiştirilmesi halinde namaz*bozulur. Kasıtsız olarak yanlışlık yapmak durumunda esas alınacak ölçü, değiştirilen*lafzın Kuran lafızlarından olup olmadığına bakılmasıdır. Eğer Kuran*lafızlarından olmayan bir lafız okunmuş olursa namaz bozulur. Okunan şey*Kuran lafızlarından olduğu sürece zabt ve irabında ve mânada bir bozukluk*(halel) olsa bile namaz fâsid olmaz. Yine kelime sonlarındaki hareke yanlışları,*anlamı değiştirse bile namaz bozulmaz.
2.*Bir harf yerine başka bir harf okumak: Bu harfler sin ve sad harfi gibi*mahreç yakınlığı bulunan harflerden ise namaz bozulmaz. Meselâ, Allahüssamed*diyecek yerde Allâhüs-semed demek felâ takher diyecek yerde felâ*tekher demek, fethun karîb diyecek yerde fethun garîb demek namazı bozmaz.*Fakat âlimlerin çoğunluğu Allahü ehad yerine Allahü ehat okumanın*namazı bozacağı görüşünde oldukları için, İhlâs sûresini okurken dâl harfini,*te gibi okumamaya dikkat etmek gerekir.
3.*Mahreç yakınlığı olmamakla birlikte bazı harfler yaygın olarak karıştırıldığı*için ayırt etme zorluğu bulunan bu çeşit harflerin birbiri yerine geçirilmesi*durumunda birçok fakihe göre namaz bozulmaz. Meselâ dât yerine*dâl, zâl veya zı harfinin okunması böyledir.
4.*Şeddeli harfi şeddesiz veya şeddesiz harfi şeddeli, uzun okunacak*yerde kısa veya kısa okunacak yerde uzun, idgam yapılacak yerde idgamsız*veya idgam yapılmayacak yerde idgam yaparak okumakla namaz bozulmaz.*Meselâ iyyâke nabüdü diyecek yerde iyâke nabüdü demekle*namaz bozulmaz.
5.*Kelimenin bir parçası kesilse, meselâ el-hamdü diyecekken,*unutmak veya nefesi yetmemek veya nefesi bir sebeple tıkanmaktan dolayı,*el deyip, durduktan sonra el-hamdü denilse veya okunacak kelime*hatıra gelmeyip başka bir kelimeye geçilse çoğunluğa göre namaz bozulmaz.*Çünkü bu durumlarda zaruret ve kaçınılması mümkün olmayan bir durum*(umûm-ı belvâ) vardır.
6.*Eğer âyete bir harf ilâve edilse, mâna değişmiyorsa namaz bozulmaz.*Buna mukabil, Allahüekber ifadesinin başına bir e harfi eklenecek olsa,*anlam bütünüyle değişeceği ve inanç noktasından riskli bir anlam çıkacağı*için namaz bozulur. Çünkü Allahüekber sözünün anlamı, Allah en büyüktür*şeklinde olup başına e harfi eklendiği zaman Allah en büyük müdür?*şekline dönüşmektedir.
7.*Anlam bozulmadığı takdirde kelimelerin yerinin değişmesiyle namaz bozulmaz.*Meselâ fîhâ zefîrun ve şehîkun yerine fîhâ şehîkun ve zefîrun okunmasıyla*namaz bozulmaz. Fakat anlam değişirse namaz bozulur.
8.*Bir kimse namazda fâhiş hata ile okuduktan sonra, dönüp yeniden*düzgün şekilde okursa namazı câiz olur.
9.*Kıraat esnasında az veya çok miktarda âyet atlamakla namaz bozulmaz.*Şâfiî ve Hanbelîlere göre Fâtiha dışındaki okuyuşlarda kasıtlı olmamak*şartıyla meydana gelen hata sebebiyle namaz bozulmaz. Bu bakımdan,*özellikle Fâtihayı hatasız öğrenmeye, doğru ezberleyip doğru okumaya*çalışmak iyi olur.
KAYNAK: Diyanet İşleri Başkanlığı, İlmihal-1, İman ve İbadetler, 2013, Ankara